Mùa tôm chết, ao nuôi vắng hoe. Ảnh: Ngọc Tùng
Nắng nóng, tôm chết
Diện tích tôm nuôi ở Sóc Trăng bị thiệt hại trong quý 1 đã vượt con số 2.300 hécta. Hàng ngàn chòi canh tôm nằm rải rác ở các vùng nuôi vừa mới xôn xao ngày thả giống hôm nào, giờ trở nên trống vắng. Tại thị xã Vĩnh Châu, tình trạng tôm chết đã xảy ra trên 1.600 héc ta ao nuôi, làm cho nhịp sống tại đơn vị hành chính cấp thị xã này chậm lại đôi phần. Chủ nhiệm Hợp tác xã nuôi tôm Mỹ Thanh, ông Nguyễn Văn Nhiệm nói buồn, “hơn phân nửa diện tích tôm nuôi ở Vĩnh Châu hồi năm ngoái chết thành dịch, thiệt hại ước khoảng trên 110 tỉ đồng. Năm nay người nuôi làm ao đàng hoàng, chăm sóc kỹ lưỡng hơn nhưng tôm cũng đã chết trên 1.600 héc ta.”
Cùng thời điểm nêu trên, hơn 2.200 héc ta tôm của nông dân tỉnh Cà Mau cũng chết lần chết hồi, khi tiến độ thả tôm giống mới đạt được hơn 25.200 héc ta. Còn tại tỉnh Trà Vinh, hơn 1.800 héc ta tôm thẻ vừa thả con giống trong ba tháng nay, diện tích tôm chết lũy kế đã gần 320 héc ta (hơn 17%), tính tới cuối tháng 3.
Nguyên nhân tôm chết được các nhà quản lý, cơ quan nghiên cứu nhận định: ĐBSCL đang trong đợt cao điểm nắng nóng của mùa khô, chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm khá lớn, môi trường vùng nuôi ô nhiễm với nhiều mức độ khác nhau… Chung qui lại, tôm chết được xác định do các bệnh đốm trắng, hoại tử gan tụy (hội chứng chết sớm – PV).
Biện pháp cứu vãn của các nhà quản lý đưa ra trong lúc này - cũng giống như bao lần trước, là yêu cầu người nuôi tôm xử lý tốt môi trường vùng nuôi đã nhiễm dịch hại; tuân thủ nghiêm ngặt lịch thời vụ của từng địa phương; kiểm tra chất lượng con giống trước khi chọn và chỉ nên thả tôm giống theo các chỉ tiêu môi trường ao nuôi được khuyến cáo.
Từng là tỷ phú phất lên từ nghề nuôi tôm ở xã Mỹ Long Nam (Cầu Ngang, Trà Vinh), ông Hồ Văn Tâm cho rằng, muốn nuôi tôm ít nhất phải đảm bảo 4 yếu tố quan trọng: nhất giống (con giống), nhì môi (môi trường), tam mồi (thức ăn nuôi), tứ quản (quản lý điều kiện nuôi). Tuy nhiên, khi phong trào nuôi tôm phát triển, các yếu tố đầu vào lần lượt được người nuôi kiểm soát tốt. Riêng “hạ tầng về nguồn cung cấp điện, thủy lợi - điều kiện nuôi, nằm ngoài khả năng chủ động của nông dân nên trở thành nhu cầu bức thiết, đặc biệt là trong giai đoạn giao mùa,” ông Tâm nói.
![]() |
Nông dân ĐBSCL phải tự đầu tư lưới điện hạ thế phục vụ nuôi tôm bằng phương tiện rất thô sơ. Ảnh Ngọc Tùng |
Thiếu điện làm tăng chi phí, nguy cơ
Tính trên đơn vị “một héc ta nuôi tôm thẻ với mật độ thả giống từ 50 con/mét vuông trở lên, chạy hai giàn quạt cả vụ nuôi tốn chi phí hơn 100 triệu đồng, nếu sử dụng máy dầu. Trong khi đó, nếu sử dụng động cơ điện chỉ tốn khoảng 40 triệu đồng,” ông Bùi Hoàng Anh, người nuôi tôm ở ấp Hòa Muôn, xã Ngọc Tố, (Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) nhẩm tính.
Với lợi ích được so sánh như vậy, năm ngoái vùng nuôi tôm ấp Hòa Muôn tổ chức đăng ký nhu cầu điện phục vụ nuôi tôm theo yêu cầu của ngành điện Sóc Trăng. Cuối cùng, “ngành điện Sóc Trăng đã từ chối đầu tư lưới điện phục vụ nhu cầu này với lý do thiếu khả năng tài chính,” ông Hoàng Anh thất vọng.
Chủ tịch UBND xã Ngọc Tố, ông Võ Văn Chồi, cho biết điện phục vụ vùng nuôi tôm trong xã hiện chủ yếu dựa vào nguồn điện phục vụ sinh hoạt. Chính vì vậy, theo ông Hoàng Anh, nắng gay gắt trong mùa nắng nóng, ao tôm nào cũng cần chạy quạt thường xuyên nên tình trạng quá tải, cúp điện xảy ra liên tục. Đối phó với thực tế đó, người nuôi tôm phải trang bị cho mỗi giàn quạt một động cơ điện, kèm thêm một máy dầu dự phòng.
Con tôm vốn mẫn cảm với các thay đổi đột ngột của môi trường xung quanh, nên người nuôi dù đã trang bị máy dầu dự phòng cũng khó bề yên tâm. Theo ông Phạm Văn Hải, người nuôi tôm ở xã Mỹ Long Nam (Cầu Ngang, Trà Vinh), nếu nuôi tôm sú, hệ thống quạt phải hoạt động suốt đêm và khoảng 4 – 5 giờ mỗi ngày, còn đối với tôm thẻ do mật độ nuôi dày, thời gian chạy quạt ban ngày phải gấp đôi như vậy. Ông Hải cho rằng, “tôm 50 ngày tuổi chỉ cần quạt dừng 30 phút là nổi đầu cả ao, quạt hoạt động ngắt quãng xảy ra liên tục trong kỳ tôm lột vỏ coi như nguy cơ thất bại đã sát bên sườn.”
Cao điểm trong mùa khô, nắng nóng như lúc này, quạt trên các ao tôm buộc phải chạy suốt cả ngày lẫn đêm. Do vậy, “cúp điện ban ngày xoay trở có thể kịp thời, có những đêm cúp điện 4 – 5 lần người nuôi tôm coi như thức trắng với tôm,” ông Hải phân trần. Vất vả hơn, những đêm mưa bất chợt, chẳng may điện cúp người nuôi tôm phải đội mưa, chạy lòng vòng các ao tôm để chuyển từng giàn quạt sang chạy máy dầu. Nguy hiểm nhất là lúc chuyển ngược lại từ chạy máy dầu sang mô tơ điện – khi điện nguồn đã nối trở lại. Lúc đó “người canh tôm phải tiếp xúc với nguồn điện khi người ướt, tay run…” ông Hải nói. Theo quan sát của ông Hải, “ngày nào cúp điện nhiều lần, quạt gián đoạn liên tục, con tôm ăn mồi yếu thấy rõ.”
Mơ điều kiện nuôi tôm lý tưởng
Phong trào chuyển đổi rầm rộ từ đất nông nghiệp sang nuôi tôm khiến không ít người có nhiều kinh nghiệm nuôi tôm lo ngại. Ông Nguyễn Ngọc Hải, người nuôi tôm ở Bình Đại (Bến Tre) nói rằng, người người nuôi tôm, nhà nhà nuôi tôm đã đẩy trang thiết bị (động cơ điện, bộ giảm tốc…) phục vụ nghề nuôi tôm tăng 80 – 100% về giá cả và luôn trong tình trạng cháy hàng. Diện tích nuôi mở rộng, tình trạng thiếu điện ngày càng trầm trọng hơn.
Ông Nguyễn Văn Nhiệm, Chủ nhiệm Hợp tác xã nuôi tôm Mỹ Thanh (thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng), tỏ vẻ băn khoăn khi nghề nuôi tôm ngày càng chịu tác động của nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Theo ông Nhiệm, nuôi tôm chỉ ít rủi ro và bền vững hơn nếu nghề này (trước hết) được đặt trên hạ tầng tri thức của nông dân; tiếp đến là hạ tầng về điện, thủy lợi, giao thông; chính sách bảo hiểm cho tôm nuôi và thứ tư là nguồn tín dụng đảm bảo (gồm có “tay ba”: ngân hàng, doanh nghiệp hay hợp tác xã và đơn vị tư vấn kỹ thuật).
Ông Nhiệm phân tích, người nuôi tôm tối thiểu phải am hiểu kỹ thuật; tuân thủ các nguyên tắc, yêu cầu ràng buộc… Lâu nay có tình trạng người không biết gì cũng lao vào nuôi tôm, khi xảy ra sự cố sẽ làm lây nhiễm, gây hại cả vùng nuôi rộng lớn, trong đó có cả những người giàu kinh nghiệm. Tiếp đến, khi nguồn điện đảm bảo, thủy lợi tốt (hệ thống cấp và thoát nước riêng biệt – PV) tôm nuôi mạnh khỏe, đề kháng tốt sẽ hạn chế bớt dịch bệnh phát sinh trong quá trình nuôi; giao thông thuận tiện cũng giúp giảm giá thành tôm nuôi, tăng lợi nhuận. Ông cho rằng, chính sách bảo hiểm cần thiết nên có để hỗ trợ người nuôi tôm, vì vốn đầu tư nuôi tôm quá lớn. Nếu gặp rủi ro, bảo hiểm sẽ lo trả nợ cùng nông dân. Cuối cùng, “gói tín dụng đảm bảo sẽ bảo đảm hơn khi đã có “cấu trúc” tay ba. Lúc đó ngân hàng sẽ yên tâm khi giải ngân vốn vay vì có đơn vị tư vấn kỹ thuật “giữ hộ”. Và, với sự giám sát của đơn vị tư vấn này, chính sách bảo hiểm cũng khó bị người nuôi tôm lợi dụng như thời gian thực hiện thí điểm vừa qua ở một số tỉnh,” Ông Nhiệm nói.
Tuy nhiên, những điều kiện ông Nhiệm nêu trên, tới lúc này cũng chỉ là điều kiện “lý tưởng”. Thực tế, ở những vùng nước ngọt quanh năm như An Giang, Đồng Tháp nông dân cũng thi nhau đào ao nuôi tôm thẻ. Trong lúc đó, nhiều vùng nuôi chuyên canh ở khắp ĐBSCL còn thiếu điện, tình trạng nguồn điện quá tải càng gay gắt.
Trong điều kiện cách trở giao thông, ông Lê Tấn Siêng, nông dân nuôi tôm ở xã Ngọc Tố (Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) cho rằng, nuôi được con tôm đã khó, vận chuyển còn khó hơn. Theo ông Siêng, bến phà Dù Tho trên tỉnh lộ 936 nối hai xã Ngọc Đông và Tham Đôn (huyện Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) chỉ rộng khoảng 300 mét, nhưng mỗi xe tôm nguyên liệu (trọng tải 3,5 tấn) qua phà phải chịu cước phí 500.000 đồng/lượt, giá thành tôm nguyên liệu tăng thêm. “Bất hợp lý này nhiều năm qua cả huyện Mỹ Xuyên lẫn tỉnh Sóc Trăng giải quyết không xong, nói chi tới chuyện đầu tư giá trị tiền tỷ cho vùng nuôi tôm,” ông Siêng than phiền.
Trang trại nuôi tôm ở miền Nam Thái Lan
Áp dụng nuôi có trách nhiệm
Nhằm giảm tác động tiêu cực tới môi trường, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về vệ sinh, an toàn thực phẩm của tiêu dùng thế giới, Cục Nghề cá Thái Lan (DOF) đã áp dụng hai hệ thống kiểm tra chất lượng đối với nghề nuôi tôm xuất khẩu. Ðó là Hệ thống Chất lượng GAP (Thực tiễn nuôi tốt) và Quy tắc Nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm (CoC) của FAO. GAP là tiêu chuẩn chất lượng cho các trại sản xuất giống và các trại nuôi thủy sản; CoC là tiêu chuẩn chất lượng dùng cho toàn bộ hệ thống sản xuất, từ nuôi đến chế biến.
Ðể áp dụng theo GAP, các trại nuôi cần bắt đầu từ việc quản lý bên trong trại, như: chọn địa điểm, xây dựng cơ sở hạ tầng, chất lượng nước nuôi và nước sinh hoạt; ngoài ra phải có kế hoạch nuôi, nuôi đúng kỹ thuật, đúng thời vụ, dùng thức ăn có chất lượng, nguồn nước đảm bảo, có kế hoạch thu hoạch và vốn đầu tư.
Cơ sở hạ tầng (nhà xưởng, máy móc thiết bị…) phải sạch sẽ, vệ sinh thường xuyên, phù hợp tiêu chuẩn và được sử dụng đúng cách.
Các nguồn nước nuôi tôm không bị ô nhiễm và được xử lý trước khi nuôi. Chất lượng nước theo đúng tiêu chuẩn và không bị nhiễm khuẩn. Ðường nước thải phải riêng biệt, nước thải được xử lý để không làm ô nhiễm môi trường.
Khu vực xung quanh trại nuôi phải sạch sẽ, chất lắng đọng trong ao nuôi được vớt lên thường kỳ. Khi cải tạo ao, không được dùng các hóa chất bị cấm, thuốc trị bệnh cũng tuân theo quy định và chỉ được dùng trước khi thu hoạch ít nhất 21 ngày.
Việc thanh tra trại nuôi theo GAP được chia làm hai giai đoạn; thứ nhất là kiểm tra vệ sinh trại, thứ hai là kiểm tra dư lượng kháng sinh trong tôm nuôi (các loại Tetraxiclin, Oxi-Tetraxiclin, Axit Oxolinic, Sulphanilamin, Chloramphenicol, Nitrofuran, Fluoroquinolon và Norfloxaclin).
Ở Thái Lan, việc áp dụng chương trình CoC trong sản xuất giống cho kết quả khả quan vì giá tôm giống theo chương trình CoC tuy cao hơn so với tôm giống khác nhưng người dân được đảm bảo chất lượng.
GS. TS Jirasak Tantronggpiros (Đại học Chulalongkorn, Thái Lan) cho biết: “Tại Thái Lan, hầu hết người nuôi tôm đều sử dụng chung nguồn nước trong kênh mương. Khi dịch bệnh xảy ra, chủ ao nuôi cắt nguồn nước thải ra mương chung và báo ngay cho các chủ nuôi lân cận, nếu bệnh do virus thì tiêu hủy cả ao và sát trùng, nhằm tránh lây lan sang các ao nuôi kế cận. Theo đó, việc xây dựng ý thức cộng đồng, liên kết và hỗ trợ là rất quan trọng”.
Dự báo cho năm 2014
Theo Hiệp hội Tôm Thái Lan (TSA), năm 2013, Hội chứng tôm chết sớm (EMS) tấn công khiến ngành tôm Thái Lan thiệt hại tới 50 tỷ baht (tương đương 1,54 tỷ USD). Chủ tịch TSA, Somsak Paneetatyasai cho hay, sản lượng tôm Thái Lan năm 2013 chỉ đạt 250.000 - 300.000 tấn, giảm mạnh so 540.000 tấn năm 2012 và đỉnh điểm 640.000 tấn năm 2010. Tổng sản lượng tôm xuất khẩu năm 2013 của Thái Lan chỉ 200.000 tấn, trị giá 70 tỷ baht (2,15 tỷ USD). Xuất khẩu giảm mạnh đã khiến Thái Lan mất danh hiệu nhà xuất khẩu tôm số 1 tại thị trường Mỹ về tay Ấn Độ. Tuy nhiên, với nhiều biện pháp nghiêm ngặt nhằm khôi phục sản xuất, Thái Lan sẽ sớm trở lại vị trí dẫn đầu trong hai năm tới.
Nhiều chuyên gia nhận định, xuất khẩu tôm Thái Lan năm 2014 sẽ khá hơn năm 2013 do sản xuất tôm nước này đang dần phục hồi và nhiều thị trường tiêu thụ trọng điểm tình hình kinh tế sẽ tốt hơn.
TSA dự báo, sản lượng tôm Thái Lan năm 2014 sẽ tăng 20%, đạt 300.000 - 320.000 tấn, nhờ kiểm soát dịch bệnh nghiêm ngặt và gia tăng sản xuất tôm giống. Theo đó, xuất khẩu tôm dự kiến sẽ tăng khoảng 20%, với khối lượng 240.000 tấn, trị giá 70 tỷ baht.
(TBKTSg Online) – Nếu nuôi chung tôm sú, tôm thẻ chân trắng với cá rô phi thì có thể phòng được bệnh tôm chết sớm (EMS) >>> Tôm thẻ chân trắng chết hàng loạt >>> Tôm chết không rõ nguyên nhân làm khổ ngành thủy sản >>> Trà Vinh: Tôm chết thiệt hại hơn 1.000 tỉ đồng Ngày 28-6, Trường đại học Nông Lâm TPHCM và đại học Arizona, Mỹ đã tổ chức buổi hội thảo công bố nguyên nhân gây ra hội chứng tôm chết sớm (EMS). Tại buổi hội thảo, các nhà khoa học khẳng định đã tìm ra được nguyên nhân gây ra bệnh EMS là do vi khuẩnVibrio parahaemolyticuslây lan qua đường miệng và cư trú trong đường tiêu hóa sau đó sinh ra độc tố gây tổn thương gan tụy của tôm, hay còn gọi là hội chứng hoại tử gan tụy cấp (AHPNS). Theo ông Trần Hữu Lộc, trưởng nhóm nghiên cứu bệnh EMS, đang nghiên cứu sinh tiến sĩ tại đại học Arizona, song song với quá trình xác định được loài vi khuẩn gây bệnh thì nhóm của ông cũng tìm ra được phương pháp để giảm được tỷ lệ tôm chết đó là cho nuôi cá rô phi với con tôm. “Những thí nghiệm ban đầu của chúng tôi khi cho nuôi chung cá rô phi và tôm đã cho thấy tỷ lệ tôm nuôi chết vì bệnh EMS giảm xuống so với những ao nuôi không áp dụng cách này”, ông Lộc nói. Tuy nhiên, trên thực tế, việc nuôi chung cá rô phi với tôm tuy giúp người nuôi tôm giảm được tỷ lệ tôm chết nhưng thay vào đó có một lượng tôm bị cá rô phi ăn thịt, đó là chưa kể cá rô phi cũng cạnh tranh thức ăn với con tôm. Về vấn đề này, ông Lộc cho biết, hiện nhóm của ông cũng đã tìm ra cách hạn chế cá rô phi ăn tôm cùng ao cũng như cách không cho cá rô phi ăn thức ăn của tôm. Phương pháp nuôi này sẽ được nhóm của ông Lộc công bố sau khi hoàn thành giai đoạn thử nghiệm. Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty cổ phần tập đoàn thủy sản Minh Phú cho biết, trong năm 2012 công ty đã thiệt hại 110 tỉ đồng vì bệnh EMS. "Hiện Minh Phú đang thả nuôi khoảng 100 héc ta tôm nuôi tôm với cá rô phi và kết quả thu hoạch ban đầu cho thấy tỷ lệ tôm chết ít hơn so với trước đây và bước đầu chúng tôi đã khắc phục được hiện tượng cá rô phi cạnh tranh thức ăn với tôm và không ăn tôm nuôi thả chung trong ao”, ông Quang nói.
|
Page 2 of 2
Hotline:
0822 060 468
01234.686 768
Kinh Doanh:
Ms Vân: 0969.79 72 79
Ms Hạnh: 0983.448131
Xuất nhập khẩu:
Mr Luân: 0908 094 077
Tư Vấn Thuốc Thú Y:
Ms Vân: 0969 79 72 79
Ths Đào: 0938 02 48 39
Tư Vấn Thuốc Thủy Sản:
Ths. Vân: 0969 79 72 79
Công Ty TNHH SX TM Bảo Minh Châu
Địa Chỉ: 43/1 Bùi Quang Là, Phường 12, Quận Gò Vấp, TP.Hồ Chí Minh
Điện Thoại: 08 2206 0468-086 672 2229
Email: thuysanbmc@gmail.com